|
در برنامه‌ی درسي «موضوع محور» يادگيري مكانيكي است، هدف‌ها و مراحل مختلف يادگيري قدم به قدم از قبل تعيين مي‌شوند و برنامه‌ی درسي از پيش تعيين و سازماندهي مي‌گردد.
در برنامه‌هاي درسي «دانش‌آموز محور» ويژگي‌ها و نيازهاي يادگيرنده مورد توجه قرار مي‌گيرد.
در برنامه‌هاي درسي «جامعه محور» اصلاح و توسعه‌ی جامعه، هدف اساسي است.
سطوح هدف‌ها: در يكي از نشريات (198) يونسكو مراحل زير پذيرفته شده است:
هدف‌هاي آرماني: كه فيلسوفان و ايدئولوگ‌هاي جامعه ارائه مي‌دهند؛ مانند تأسيس يك جامعه‌ی اسلامي.
مقاصد آموزشي: كه كليت آن‌ها از هدف‌هاي آرماني كمتر و ميان مدت است و به طور مستقيم به هدف‌هاي آموزشي مربوط مي‌شوند؛ مانند تأسيس مدارس فني و حرفه‌اي.
هدف‌هاي جزيي كه وظاف ويژه مختص فرآيند ياددهي –يادگیري را بيان مي‌كنند و داراي سطوحي هستند؛ مثل مدرسه‌ی معين، درس خاص يا افراد روستا.
مهم اين است كه بپذيريم هدف‌ها «سطوح» دارند و هر سطحي از هدف‌هاي سطح بالاتر از خود تحليل شده است. با توجه به نوع نظام آموزشي خود كه شكل متمركز دارد و با توجه به وجود يك نظام اعتقادي همه شمول سطوح را براي هدف‌ها مي‌پذيريم: هدف‌هاي غايي (آرماني)،مقاصد آموزشي، هدف‌هاي كلي آموزشي «داراي سه سطح است»، هدف‌هاي دوره‌هاي تحصيلي، هدف‌هاي دوره‌هاي تحصيلي، هدف‌هاي يك درس در يك دوره، هدف‌هاي يك واحد تدريس.
منابع تعيين هدف‌ها: نظام اعتقادي و ارزشي، ماهيت يادگيرنده، ماهيت جامعه، ماهيت دانش، ماهيت يادگيري، به‌عنوان پنج منبع اساسي تعيين هدف‌ها مورد مطالعه قرار مي‌گيرند.
نظام اعتقادي و ارزشي (فلسفه): فلسفه در تمام تصميم‌گيري‌هاي برنامه‌ی درسي تعيين كننده است. همه‌ی مراحل تفكر و عمل در برنامه‌ی درسي مبتني بر ارزش است. فلسفه روي جنبه‌هاي اساسي برنامه‌ی درسي تأثير مي‌گذارد. مهم‌ترين عنصر برنامه‌ی درسي، «هدف تعليم و تربيت» است.
هر كدام از فلسفه‌ها هدف معيني را در نظر گرفته‌اند. پايدارگرايي پرورش عقل را هدف اساسي تلقي مي‌كند، ماهيت‌گرايي، پيشرفت‌گرايي، بازسازي گرايي به ترتيب تسلط به مفاهيم و اصول ماده‌ی درسي، توسعه‌ی زندگي اجتماعي دموكراتيك و بازسازي جامعه و تعليم و تربيت براي تغيير و اصلاح اجتماعي را هدف‌هاي اساسي برنامه‌ی درسي محسوب مي‌کنند.
نتيجه‌گيري: جايگاه نظام ارزشي و اعتقادي در برنامه‌ی درسي.
نظام ارزشي يكي از منابع برنامه‌ی درسي است. البته موقعيت اين منبع بالاتر از منابع ديگر يعني يادگيري، يادگيرنده، دانش و جامعه است. قضاوت و تصميم‌گيري درباره‌ی هر يك از منابع و در نهایت تعيين هدف بر اساس نوع فلسفه‌ی تربيتي انجام مي‌پذيرد.
بنابراين نظام اعتقادي و ارزشي در رأس هرم مفهومي برنامه‌ی درسي قرار دارد. جان ديويي در مفهوم تجربه‌ی همه‌ی عناصر برنامه‌ی درسي يعني يادگيرنده «رشد فرد و يادگيري» جامعه «فشارهاي اجتماعي» و دانش را تركيب كرد.
ماهيت يادگيري و تعيين هدف‌ها: «يادگيري» منبع ديگر هدف است. نخستين عنصري كه تحت تأثير ديدگاه يادگيري برنامه‌ريز قرار مي‌گيرد «هدف برنامه درسي» است. محتوا و بیان هدف‌ها براساس نظريه‌ی يادگيري حاكم بر فضاي برنامه‌ريزي تعيين مي‌گردند.
|
استفاده از مطالب با ذکر منبع مجاز است.
