والدین اولین کسانی هستند که در شخصیت فرزند خود تأثیرگذارند. والدین با رفتار و گفتار خود شخصیت کودک را پایهگذاری میکنند. والدین باید بدانند که هر کودک روش مخصوص به خود دارد و با توجه به خصوصیات رفتاری کودک باید رفتاری مناسب با وی داشت و برای کودکان مختلف نباید یک روش به کار برد بلکه شخصیتها متفاوت است.
توجه نکردن به خصوصیات کودکان باعث بروز مشکلاتی از قبیل: فرار، رفتارهای نابهنجار و ... میشود. بعضی از والدین میخواهند خواستههایی را که خودشان در زندگی به آن نرسیداند به فرزند خود تحمیل کنند و از این طریق یه خواستههایشان برسند و زمانی که فرزند به این خواستهها نمیرسد احساس حقارت و ناتوانی میکند و این کار کاملاً اشتباه است.
اهداف اشتباهی
رفتارهای نامناسب کودک ممکن است به صورت یکی از هدفهای زیر انجام شود:
1- جلب توجه
کودک سعی میکند برای اینکه توجه والدین را به خود جلب کند رفتاری را انجام دهد که مورد قبول نباشد. مثلاً میبیند والدین به او بیتوجهی میکنند اما زمانی که تلویزیون بیشتر تماشا میکند والدین به او توجه میکنند. پس لازم است والدین به رفتار مثبت کودک توجه بیشتری داشته باشند.
2- تلاش برای کسب قدرت
کودک در مقایسهی خود با خواهر و برادر بزرگتر از خود احساس حقارت و ناتوانی میکند در نتیجه به رفتارهایی دست میزند که بتواند به این احساس چیره شود. این رفتارها گاهی برای والدین نامناسب و غیر قابل قبول هستند.
3- انتقامجویی
چون کودک انتقامجو تصور میکند که همه کس و همه چیز بر علیه او است، در نتیجه به تضادهایی روی میآورد که بر خلاف نظر دیگران است که تنبیه این کودک کار مناسبی نیست. امروز تنبیه یک عامل بیرونی مردود شده شناخته شده است و بهترین روش را احترام و درک مقابل معرفی کردهاند.
4- بهانهجویی
گاهی کودک مسائل مختلف را پیش میکشد و به بهانهجویی میپردازد. در این گونه موارد معمولاً والدین جواب مثبت به کودک میدهند و خواستهی کودک را بر طرف میکنند و در حقیقت رفتار نامناسب کودک را تقویت میکنند. نباید در مقابل چنین خواستههایی تسلیم شد.
روشهای کار با کودکان
1- تشویق کردن
استفاده از تعریف کردن یکی از روشهای مهم در تربیت کودک است. در این روش بدون تأکید به رفتار نامناسب رفتار درست کودک را تقویت میکنیم.
در انجام تشویق باید به نکاتی توجه داشت:
1) ارزش و نتیجهی کار به خود کودک واگذار شود. اجرای کار که کودک انجام داده باید توجه داشت.
2)باید به توانایی کودک برای انجام کار خواسته شده اعتماد داشته باشیم.
3)در زمان تشویق باید به کودک احترام گذاشته شود و با کلمات احترام آمیز و اینکه کودک را درک میکنیم عنوان شود.
4)رفتاری را که کودک انجام داده و مورد تشویق قرار گرفته در خانواده عنوان کنیم و در موردش گفتوگو کنیم و به کودک اجازهی بحث و نظر بدهیم و خوب به حرفهایش گوش بدهیم. در این حال به کودک یاد میدهیم که به مسائل خوب و با دقت گوش بدهد.
2- تأکید به خودِ کار نه نتیجهی کار
والدین باید توجه داشته باشند مهم شهامت و قدرت انجام کار از طرف کودک است و نتیجهی کار هم مهم است. اما مهمتر از آن شروع کار است که کودک را ترغیب به انجام کار میکند.
3- خودداری از پاداش دادن
معمولاً تشویق و پاداش به یک معنی به کار برده میشوند اما باید توجه داشت که بین این دو تفاوت آشکاری وجود دارد و در زمان و هدف مهم است که کدام یک به کار می رود. معمولاً تشویق برای تقویت کار انجام شده به کار میرود و پاداش برای کاری که در گذشته و به بهترین صورت انجام شده است به کار میرود. تشویق باعث می شود کودک کار را دوباره به بهترین نحو انجام دهد ولی پاداش کودک را بد عادت می کند.
4- کنارهگیری از موضوع و حقیقت
در برخی از موارد بهتر است والدین خود را از موضوعی که کودکان به خاطر آن بحث میکنند کنارهگیری کنند و خود را درگیر چنین مسائلی نسازند؛ زیرا بدین ترتیب کودکان میآموزند در آینده در برابر مشکلات چگونه جبههگیری کنند.
5- عدم تأسف برای کودک
اگر کودک کار خلافی انجام میدهد به جای تأسف خوردن و نگرانی به دنبال راه حل مناسبی باشید و با کودک همدلی کنید؛ زیرا تاسف خوردن دربارهی کار اشتباه برای کودک آزاردهنده است.
6- احتراز از حمایت بیش از حد
از حمایت بیش از اندازه کودکان باید پرهیر کرد؛ زیرا کودکان را وابسته به والدین و دیگران میکند. قدرت فکر کردن از آنها گرفته میشود و نمیتواند استعدادهای خود را به کار گیرند. پیوسته از دیگران کمک میگیرند و قدرت تصمیمگیری از آنها گرفته میشود.
7- تشکیل انجمن خانواده
تشکیل انجمن خانواده از نظر درایکورز اهمیت زیادی دارد و زمانی تشکیل میشود که مشکل به وجود میآید و تمام اعضای خانواده در آن عضویت دارند.
|