|
این مبحث خوانندگان را به درون خانواده‌های حقیقی می‌برد که در آن والدین از فرهنگ تفاهم استفاده کرده‌اند و آنرا باعث روابط بهتر با فرزندان‌شان و یکدیگر می‌دانند.
از این تجارب و تحلیل آن‌ها مشخص شده است که فرهنگ تفاهم واقعاً مهارت‌هایی به والدین می‌دهد که آن‌ها می‌توانند در تطبیق مؤثرتر با مشکلات روزمره از آن سود ببرند.
ابزار کافی نیست؛ در درجه‌ی اوّل اصول
اگر والدین بخواهند در کاربرد فنون فرهنگ تفاهم که آموخته‌اند مهارت پیدا کنند باید بر اصول نظری آن مسلط شوند؛ یعنی باید بدانند چه وقت از این ابزارها استفاده کنند و چرا؟
مهم‌ترین این اصول عبارتند از:
1) اصل عدم ثبات (جبهه‌ی واحد والدین در برابر فرزندان)
2) اصل مالکیت مسأله
نظریاتی در مورد کودکانی که مشکل دارند
زمانی که موانع ارتباط دیگر مانع نیستند
در ارتباط بین والدین و کودک 12 مانع ارتباطی وجود دارد. اما این‌که والدین باید تمام این 12 گونه را از پاسخ‌های‌شان حذف کنند کاملاً دور از حقیقت است چون انسان‌ها کامل نیستند. اما بیشتر مواقع زمانی که کودک خود دارای مشکل است، والدین باید از این موانع اجتناب کنند.
زمانی که نه والد مشکلی دارد و نه کودک؛ یعنی لحظه‌ی بدون مسأله، والدین می‌توانند بدون ترس هر پیامی بفرستند و این اغلب زمان بازی، شوخی و یا یک کار مشترک روی می‌دهد. اما در این مواقع هم والدین باید آگاهانه مواظب زمانی که رابطه از حالت بدون مسأله خارج می‌شود، باشند و از آن پس موانع ارتباطی را نفرستند.
سؤال کردن از کودک چه عیبی دارد؟
بعضی سؤال‌ها جلوی ارتباط را می‌گیرد و تهدید کننده است.
سؤال‌هایی که ته آن باز است، نه تهدید کننده‌اند و نه ممنوع کننده: «می‌خواهی در این مورد حرفی بزنی؟»
آیا بچه نیاز به اطلاعات دارد؟
زمانی دادن اطلاعت مفید است که رابطه در حالت بدون مسأله باشد.
زمانی که بچه دارای مشکل است، احساس گیجی و ناراحتی می‌کند، دادن اطلاعات مفید نبوده و مانع ارتباط سازنده است.
- درحالت احساسی، انسان نیاز به تخلیه احساسات دارد و آمادگی درک منطق را ندارد.
- بچه حقایق ما را می‌داند و حوصله‌ی دوباره شنیدن آن را ندارد.
- اطلاعات دادن گاهی احساس نادانی به بچه می‌دهد.
- گاهی دادن اطلاعات از حل مسأله و یا مسأله‌گشایی به وسیله‌ی بچه جلوگیری می‌کند.
من قبلاً از نظر جسمی بسیار ضعیف بودم. خمیده می‌ایستادم. مطمئن هستم این حالت به دلیل کیسه‌ی باری بود که روی شانه‌هایم حمل می‌کردم؛ «کیسه‌ی مشکلات دیگران». بعد آن را زمین گذاشتم و اجازه دادم آن‌ها خودشان صاحب مشکلات مدرسه و کارشان باشند.
سپس دیدم راست می‌ایستم و راه می روم و از آن به بعد رها شدم. برای من، این‌که بدانم صاحب مشکلات و مسائل همه نیستم، بزرگ‌ترین نجات دهنده بود و همین دریافت دری به روی من باز کرد که باعث رشد همه جانبه‌ام شد.
«شنوا شدن والدین»، مسائل و راه‌حل‌ها
والدین به دلیل این‌که عادت کرده‌اند و شکستن عادت قدیمی و کهنه سخت است، به سختی می‌پذیرند شنوا شوند. خصوصاً وقتی که گوش دادن فعال را به طور نادرست به کار برده باشند و بچه‌ها جواب مناسب ندهند.
انتقاد: گوش دادن فعال روش مکانیکی است که نباید آموزش داده شود.
هر مهارت جدیدی باید آموخته شود، مدام به کار برده شود تا به هنگام اعمال، مصنوعی به نظر نیاید.
راهنمایی‌هایی برای بهتر شنیدن
-بدانید چه موقع حال گوش کردن را دارید و چه موقع ندارید.
-تمرین کنید تا گوش دادن شما کفایت لازم را پیدا کند.
-زود از میدان بیرون نروید.
-فرصت حل مسائل را به طرف مقابل بدهید.
-بدانید که گوش دادن فعال در دفعه‌ی اول مصنوعی به نظر می‌رسد.
-بیشتر از انواع گوش دادن‌ها (مانند منفعل، تصدیقی، گشاینده‌ها) از گوش دادن فعال استفاده کنید.
-گوش دادن فعال را به کودکان‌تان تحمیل نکنید.
-انتظار نداشته باشید فرزندتان به راه حلی مورد تأیید شما برسد.
شکست گوش دادن فعال
یکی از مواردی که باعث شکست گوش دادن فعال می‌شود، کاربرد بیش از حد گوش دادن فعال است.
بچه به مادرش می‌گوید: «اصلاً لذت نمی‌برم با تو صحبت کنم، چون تو احساس خودت را نمی‌گویی فقط گوش می دهی»
بعضی والدین بیش از حد از گوش دادن فعال استفاده می‌کنند؛ چون می‌خواهند هر چه زودتر گذشته را جبران کنند.
گوش دادن فعال باید مورد درخواست و پذیرش طرف مقابل یعنی گوینده باشد، در غیر این صورت یعنی اگر بدون پذیرش باشد، تأثیری ندارد.
اصلی وجود دارد:
- گوش دادن فعال برای تغییر رفتاری که مورد پذیرش ما نیست، تأثیری ندارد.
- گوش دادن فعال برای تغییر رفتار بچه اصلاً مناسب نیست.
وقتی والدین شنوندگانی مؤثر باشند، خانواده چگونه تغییر می‌کند؟
- «می شنوم چه می‌گویی» معجزه می‌کند.
- به کودک کمک می‌کند محدودیت‌ها و واقعیت‌ها را بپذیرد.
- گوش دادن فعال، شنیدن مؤثر به والدین در دوست داشتن بچه‌ها کمک می‌کند.
- باعث می‌شود، به عمق مسأله‌ی اصلی برسیم.
- باعث بارآوردن بچه‌هایی مسئولیت‌پذیر می‌شود.
- باعث رشد کودکان می‌شود.
- باعث بینش تازه‌ای در والدین در مورد خودشان و کودکان می‌شود.
منبع: فرهنگ تفاهم در عمل
|
استفاده از مطالب با ذکر منبع مجاز است.
