|
عقیده‌ی پشت کلام شما مهم است. کودکان براساس عقیده‌ای که از کلام شما می‌شنوند رشد می‌کنند. کودکی که خود را شکست خورده احساس می‌کند و یا نا امید است، این را از عقاید موجود در کلام شما احساس می‌کند. «تو اصلاً باعث عصبانیت دیگران هستی.» «خیلی بی‌عرضه‌ای » « همیشه کارها را اشتباه انجام می‌دهی. »
نگاه تحقیرآمیز می‌تواند موجب رنجش شود ،علاوه بر این کلماتی مثل «احمق» «بی دقت» «بی مسئولیت» بیش از پیش آزردگی ایجاد می‌کند. کلماتی می‌توانند اثری زهرآگین داشته باشند.
وقتی انجام کاری را از کودک می‌خواهیم، استفاده از کلمه‌ی « لطفاً » چه اشکالی دارد؟
استفاده از کلمه‌ی « لطفاً » در موقعیت‌های آرام و خوشایند کاربرد دارد. اما وقتی عصبانی هستیم، به کار بردن این کلمه، می‌تواند به درد سری ناراحت کننده بیانجامد. وقتی انتظار دارید کاری فوری انجام شود، بهتر است با شدت و به طرز مؤثر صحبت کنید؛ نه با خواهش و التماس.
وقتی در ارتباط با کودک‌مان مدتی دچار اشتباه بودیم، حال چه باید بکنیم؟
مادری اعتراف می‌کند هر آن‌چه را که نباید به دخترش گفته است(هرگونه که نباید رفتار کرده است)حال می‌خواهد رفتارش را تغییر بدهد، ولی دخترش کار را سخت کرده چه باید بکند؟
باید گفت کودکی که با انتقادهای سنگین روبرو بوده، ممکن است بسیار حساس باشد. قبل از این‌که با گفتن کلمه‌ای که نشانه‌ی تأیید است، با او برخورد کنید، بهتر است خودش مورد تأیید قرار بگیرد. این کودک ممکن است واکنش خصمانه از خود بروز دهد و والدین باید مراقبت کنند که نومید نشود.
تنبیه کردن یا تنبیه نکردن؟
اگر تمام کارهای درست در رفتار کودکان از جمله درک احساسات کودکان و همچنین جلب همکاری آن‌ها انجام شده باشد، اما بدون نتیجه باشد، فرزندان پدر و مادر را نادیده بگیرند و یا حتی بدتر از قبل با آن‌ها روبرو شوند، در چنین وضعیتی تنها چیزی که والدین میل دارند انجام دهند، تنبیه کردن است.
سؤالی که پیش می‌آید این است که در چنین حالتی، تنبیه کردن کودک اشکالی ندارد؟
کودک باید عواقب رفتار نامناسب خود را تجربه کند، ولی نه با تنبیه. در رابطه‌های محبت‌آمیز، جایی برای تنبیه وجود ندارد.
در صورتی که کودک به عدم اطاعت ادامه داد در این صورت تنبیه کردن چه اشکالی دارد؟
تنبیه کردن، نه تنها مؤثر واقع نشده و موجب سردرگمی‌کودک می‌شود، بلکه ذهن کودک به جای تأسف از انجام کار ناشایست و تفکر درباره‌ی چگونگی اصلاح آن، سرشار از افکار انتقام‌جویانه می‌شود.
به جای تنبیه چه باید بکنیم؟
به یک سوپرمارکت رفته‌اید. مادر: بسه دیگه این قدرتو راهروها ندو. می‌خوام وقتی خرید می‌کنم، تو چرخ دستی رو برام نگه داری ... چرا به همه چیز دست می‌زنی ؟گفتم چرخ و نگه دار... اونا رو بذار سرجاش ... گوجه‌فرنگی‌ها رو فشار نده ... دستت‌و از اون‌جا بیار بیرون. خودم بستنی رو برمی‌دارم ... دوباره شروع کردی به دویدن، می‌خوای بخوری زمین... خیلی خب دیگه تموم شد . دیدی نزدیک بودن اون خانم رو بزنی زمین. تو تنبیه می‌شی. حتی یک قاشق از این بستنی رو هم امشب نمی‌دم بخوری. شاید یاد بگیری مثل یک حیوون وحشی رفتار نکنی ...
به جز تنبیه کردن امکانات دیگری برای مهار کردن کودک در سوپرمارکت وجود دارد: می‌توان برای چنین کودکی، در منزل خرید از فروشگاهی ( تخیلی ) را که دارای وسایل لازم است با هم تمرین کنید. در این نقش بازی کردن، مادر می‌تواند نکات ظریف اجتماعی در سوپرمارکت را به کودک یادآوری کند.
· می‌توانید با کمک یکدیگر، کتاب ساده‌ای به نام جانی به سوپرمارکت می‌رود را همراه با تصاویر مربوطه بنویسید. این کتاب می‌تواند شامل مسئولیت‌های کودک به عنوان عضوی از خانواده باشد؛ یعنی کسی که به حرکت دادن و پر و خالی کردن چرخ دستی مخصوص و جدا کردن اجناس از یکدیگر می‌پردازد.
· با کمک مادر، کودک می‌تواند فهرستی تصویری یا نوشتاری از جنس‌هایی را که می‌تواند مسئول پیداکردن آن‌ها از قفسه ها و قرار دادن آن‌ها در چرخ دستی باشد، تهیه کند. اگر به راستی ما همیشه می‌توانستیم مشکلات را با برنامه‌ریزی قبلی پیشگیری کنیم جالب و ساده‌تر نبود؟
جایگزین‌های تنبیه
· راه مفید بودن را تذکردهید.
· عدم تأیید خود را نشان دهید البته بدون حالت تهاجمی. درواقع احساسات خودرا محکم بیان کنید.
· انتظارات خودتان را از کودک بیان کنید.
· به کودک نشان دهید چگونه امور را اصلاح کند.
· به او حق انتخاب بدهید.
· با عمل خود، اشتباه کودک را به آن نشان دهید، ( با رفتار نه فقط حرف )
· اجازه دهید کودک عواقب رفتار ناشایست خود را تجربه کند.
راه‌های حل مسأله به جای تنبیه
گام اول: درباره‌ی احساسات و نیازهای کودک صحبت کنید.
گام دوم: درباره‌ی احساسات و نیازهای خودتان صحبت کنید.
گام سوم: کنکاش مشترکی برای یافتن راه حل قابل قبول برای طرفین انجام دهید.
گام چهارم: بدون ارزیابی کردن، تمام نظرات و ایده‌ها را یادداشت کنید.
گام پنجم: درباره‌ی پیشنهادهایی که دوست دارید و آن‌هایی را که دوست ندارید و آن‌چه می‌خواهید عملی کنید تصمیم بگیرید.
مشکل‌ترین بخش در اجرای جایگزین کردن تنبیه
مشکل‌ترین بخش در اجرای تنبیه نکردن و استفاده از جایگزین‌های تنبیه، تغییری است که باید در عقیده‌ی خودمان بدهیم. ما باید از این طرز فکر که به علت بزرگسال بودن، همیشه جواب صحیح نزد ماست، دست برداریم و به کودک به عنوان مشکل نیازمند اصلاح شدن نگاه نکنیم.
باید نگرانیِ «اگر به اندازه‌ی کافی خشن نباشیم کودک از ما سوء استفاده می‌کند»، را ازخود دور کنیم. درصورت بروز اختلاف، نیروهای‌تان را برعلیه هم بسیج نکنید به جای آن انرژی‌تان را برای راه‌حلی که نیازهای دوطرف در آن محترم باشد، به کار ببرید.
منبع: کلیدهای گفتن و شنیدن باکودکان و نوجوانان؛ (چگونه به کودکان کمک کنیم تا با احساسات خود کناربیایند؟)
|
استفاده از مطالب با ذکر منبع مجاز است.
