|
تکلم يکي از اولين و آسان‌ترين وسيله‌هاي ارتباطي انسان با اطرافيان خود است و از تظاهرات اعمال مغزي و قواي عقلاني به شمارمی‌رود. این عمل پيچيده‌ی مغزي که منطقه‌ی وسيعي در مغز اين عمل پيچيده را انجام مي‌دهند. در 95 درصد موارد مرکز تکلم در نيمکره‌ی چپ مغز واقع شده است.
اگر در سنين قبل از دبستان منطقه‌ی تکلم آسيب ببيند، مرکز تکلم از نيمکره‌ی چپ به نيمکره‌ی راست منتقل مي‌شود.
اختلالات تکلم در اثر ضايعات مراکز تکلمي واقع در نيمکره‌هاي مغزي يا هسته‌هاي خاکستري قاعده‌ی مغز، اختلالات مخچه‌اي و بيماري‌هاي درگيرکننده‌ی عضلات زبان و حلق و حنجره به وجود مي‌آيند.
علل عمده‌ی اختلالات تکلم عبارتند از:
1. بيماري‌هاي عروقي مغز
2. ضربه‌هاي مغزي
3. زوال عقل
4. بيماري پارکينسون
5. تومرهاي مغزي
6. عفونت‌هاي مغزي
7. بيماري‌هاي مخچه‌اي
8. بيماري ام اس
9. نرسيدن اکسيژن به مغز
انواع اختلالات تکلم عبارتند از:
1. زبان پريشي يا آفازي که ناشي از آسيب‌هاي اکتسابي مراکز تکلم در مغز است.
2. اختلال در شکل گرفتن صوت يا ديس آرتري که بر اثر ضعف عضلات زبان و حلق به وجود مي‌آيد.
3. اختلالات در توليد صوت يا آفوني که ناشي از آسيب‌هاي حنجره و تارهاي صوتي است.
لکنت زبان يکي از شايع‌ترين اختلالات تکلم در انسان است که در آن شخص در موقع صحبت کردن، حروف تشکيل دهنده‌ی يک کلمه يا يک جمله را به صورت تکراري کردن، طولاني کردن، و مکث نابجا بيان مي‌کند.
در بیشتر موارد با افزايش سن لکنت زبان بهبود پيدا مي‌کند و تا سن بلوغ، برطرف مي‌گردد. هيجان و استرس موجب تشديد لکنت زبان مي‌شوند. لکنت زبان و تأخير در تکلم زمينه‌ی ارثي دارد. در بعضي خانواده‌ها تکلم در زمان مقرر شروع نمي‌شود. محل ضايعه در مغز و نوع اختلال تکلم در تعيين پيش آگهي اختلال تکلم نقش دارند.
در برخورد با بيمار دچار اختلال تکلم بايد به اين موارد توجه کرد:
1- چپ دست يا راست دست بودن فرد
2- نحوه‌ی تکلم بيمار قبل از بيماري
3- وضعيت سواد و اطلاعات عمومي بيمار
4- وجود اختلال شنوايي
5- وضعيت دندان‌ها
6- همراه بودن با ساير علايم عصبي
عوامل بهبودي در اختلالات تکلم عبارتند از:
1- سن بيمار: هرچه سن بيمار کمتر باشد شانس بهبود زيادتر است.
2- وسعت ضايعه: هرچه ضايعه محدودتر و کوچک‌تر باشد شانس بهبود بيشتر است.
3- بيماري‌هاي زمينه‌اي: برخي کودکان در دوران فراگيري گفتار، به نارواني‌هاي طبيعي مبتلا مي‌شوند که در صورت برخورد مناسب از سوي والدين و اطرافيان، اين نارواني‌هاي طبيعي خود به خود بر طرف مي‌شوند. نارواني هاي طبيعي دوران کودکي بيشتر بين سنين 6-2 سالگي اتفاق مي‌افتد و علايم آن عبارتند از: تکرار کلمات يا بخش‌هايي از کلمات، مکث کردن بين بيان کلمات، مِن مِن کردن در حين گفتار و در موارد نادر کشيده گفتن کلمات.
بهترين نوع واکنش به نارواني هاي طبيعي گفتار کودکان، بي توجهي آگاهانه از سوي والدين است، به نحوي که کودک متوجه نارواني‌هاي گفتارش نشود. دادن تذکرات اصلاحي نظير: آرام صحبت کن، فکر کن بعد حرف بزن، عجله نکن و ... باعث آگاه شدن کودک از وجود مشکل شده باعث اضطراب و نگراني کودک مي‌شود و نارواني هاي وي را تشديد مي‌کند.
عوامل متعددي مي‌توانند نارواني‌هاي گفتاري کودکان را تشديد کند. سرعت گفتاري زياد والدين و عجله‌ی آن‌ها در صحبت کردن باعث شديدتر شدن مشکل گفتاري کودک مي‌گردد. وجود اضطراب و تنش در محيط خانواده نیز باعث ناامني عاطفي کودک می‌شود و نارواني‌هاي گفتاري وي را افزايش مي‌دهد. همچنین عصبانيت، خستگي، ناراحتي، ترس، نگراني کودک و تنبيه وي، نارواني‌هاي گفتاري کودک را تشديد مي کند.
در صورت بروز واکنش‌هاي مناسب از سوي والدين و اطرافيان، نارواني‌هاي گفتار کودک بعد از گذشت 6-2 ماه بدون نياز به درمان خاصي برطرف مي‌شود. در صورت بروز نارواني در گفتار کودک، در اولين فرصت با يک آسيب‌شناس گفتار و زبان مشورت کنید. وجه تمايز نارواني‌هاي طبيعي و غيرطبيعي در نوع ويژگي‌هايي است که فرد مبتلا به آن از خود نشان مي‌دهد.
مهم‌ترين تفاوت بين نارواني طبيعي و غير طبيعي، تکرار زياد صداهاي کلمات به ويژه صداهاي اول کلمات، کشيده‌گويي، قفل شدن کلام و انقباض‌هاي عضلاني و حرکات اضافه در بدن فرد مبتلا است. لکنت يکي از انواع نارواني‌هاي غير طبيعي گفتاري است که فرد مبتلا به آن در حين گفتار دچار گيرهاي شديد، تکرارهاي فراوان، مکث‌هاي طولاني، کشيده‌گويي و حرکات اضافه مي‌شود که وي را از صحبت کردن منصرف مي‌کند.
|
استفاده از مطالب با ذکر منبع مجاز است.
