همه چیز دربارۀ نوروفیدبک

نوروفیدبک، يك تکنولوژی درماني جديد و بسیار موثر است. این درمان ابتدا در آمریکا مورد استفاده قرار گرفت و با مشخص شدن تاثیرات مثبت آن، به اروپا و سایر نقاط جهان گسترش یافت. اثرات درمانی بسیار خوب و ماندگار، نبود عوارض جانبی منفی و طول کوتاه دورۀ درمان نسبت به درمان­های دیگر، باعث شد که سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) نیز این درمان را مورد تایید قرار دهد. در حال حاضر از درمان نوروفیدبک بر روی طیف گسترده­ای از بیماری­های خلقی و شناختی استفاده می‌شود.

اما چند بیماری وجود دارند که تاثیر درمان نوروفیدبک بر آن‌ها تایید شده و بسیار چشمگیر است. این بیماری‌ها عبارتند از اختلالات بیش فعالی همراه با کمبود توجه، اختلالات یادگیری، میگرن و سردردهای تنشی، اختلالات اضطرابی، اختلالات حافظه و عدم تمرکز.

نحوه درمان: در درمان نوروفیدبک از امواج مغزي و بازخورد آن به بيمار براي درمان بيماري وي استفاده مي‌شود. بسته به نوع و شدت بیماری، الکترودهایی به مناطق مختلف سر و گوش‌ها وصل می‌شود. این الکترودها امواج مغزی آن ناحیه از مغز را دریافت و به رایانه ارسال می‌کنند. رایانه نیز این امواج را پردازش می‌کند و به صورت شکل‌هایی خاص از امواج و تصاویر به درمانگر و خود بیمار نشان می‌دهد. درمانگر بر اساس این موج‌ها، شیوه ویژه درمانی خاص آن بیمار را تنظیم می‌کند (هر شیوه خاص، یک پروتکل درمانی خوانده می‌شود).

بیمار در مقابل نمایشگر رایانه می‌نشیند و با مشاهده الگوی امواج خود، سعی می‌کند که با فکر خود آن‌ها را به حالت بهینه و مناسب بازگرداند. با تکرار این روش در جلسات متعدد، مغز بیمار به تدریج به حالت ایده آل و مناسب می‌رسد و در واقع یاد می‌گیرد که در حالت مناسب باقی بماند و حالت موجی که باعث بروز علائم بیماری می‌شود را نداشته باشد. بدین ترتیب علائم بیماری ازبین می­رود و بیمار به حالت معمول و سالم خود می رسد.

طول و تعداد جلسات: هر جلسه درمان نوروفیدبک معمولا 40 دقیقه به طول می‌انجامد. تعداد جلسات نیز به نوع بیماری، سن بیمار و میزان پیشرفت بیماری بستگی دارد. به طور معمول برای هر بیمار بین 20 تا 50 جلسه کافی است و در این تعداد جلسات بیماری وی درمان می‌شود. درمان به صورت 3 جلسه در هفته انجام می‌گیرد. به طور متوسط دوره درمان نوروفیدبک 7 تا 15 هفته است.

استفاده از نوروفیدبک در کنار سایر درمان‌ها: درمان نوروفیدبک را می‌توان هم به تنهایی و هم در کنار سایر درمان‌ها مانند دارودرمانی به کار برد. نوروفیدبک اثرات درمان دارویی را بالا می‌برد و در واقع آن را به شدت تقویت می‌کند. ترکیب این دو درمان می تواند باعث کاهش دوره درمان، کاهش عوارض جانبی، افزایش رضایت و بهبود سریع‌تر بیمار گردد.

برخی بیماری های قابل درمان با نوروفیدبک

ميگرن و سردردهاي تنشي: میگرن یک سردرد گاه به گاه و همراه با حالت تهوع و استفراغ است و از 4 تا 72 ساعت طول می کشد. درد به طور معمول در یک طرف سر و از پیشانی یا گیجگاه شروع شده و به اطراف انتشار می یابد. سردرد میگرنی بسیار شدید و ناتوان کننده می باشد. داروهای مورد استفاده در درمان میگرن، آن را کنترل می کنند اما به خوبی درمان نمی کنند و بیمار مجبور به استفاده دائمی از این داروهاست.

میگرن یکی از بیماری هایی است که به درمان نوروفیدبک به خوبی پاسخ می دهد چرا که پروتکل های درمانی بسیار موثری برای آن ایجاد شده است. بیشتر بیماران به خصوص آن ها که سالیان طولانی از آن رنج برده اند، از تاثیر نوروفیدبک و میزان بهبودی خود شگفت زده می شوند. به همین ترتیب سردردهای تنشی و اضطرابی نیز به خوبی به درمان نوروفیدبک پاسخ می دهند.

اختلال بیش فعالی همراه با کمبود توجه (ADHD):این اختلال در کودکی آغاز می شود و با علائمی مانند بی قراری، بی توجهی، تکانشی بودن، عدم تمرکز در درس یا تکالیف، حواس پرتی و فعالیت زیاد و شلوغی همراه است. این اختلال می تواند باعث افت عملکرد تحصیلی و نمرات بد در مدرسه، رابطه بد کودک با اطرافیان و دوستان، عصبانیت کودک و ناتوانی وی در انجام تکالیف و وظایفش شود. درمان سنتی بیش فعالی استفاده از داروهای محرک (مانند ریتالین) می باشد. این داروها تا وقتی که مصرف می شوند موثرند اما با قطع مصرف ممکن است بیماری عود کند.

بعلاوه استفاده صرف و طولانی مدت از این داروها ممکن است عوارض جانبی بر کودکان داشته باشد که می توان به سردرد، تهوع، بی خوابی و از همه مهمتر ایجاد وقفه در رشد کودک اشاره کرد. درمان نوروفیدبک هیچ یک از عوارض ذکر شده را ایجاد نمی کند بلکه با عوارض مثبتی همچون بهبود خلق کودک و کاهش پرخاشگری همراه است. بعلاوه تاثیر درمان نوروفیدبک طولانی است و حتی پس از اتمام درمان نیز ماندگار می باشد.

اختلالات یادگیری (Learning Disorders): اختلالات یادگیری به ناتوانی های کودک یا نوجوان در مهارت های خواندن، نوشتن، تکلم، ریاضیات و استدلال اطلاق می شود. کودک در یک یا چند مورد از این موارد، مهارت بسیار کمتری از همسالان خود دارد. کودکان مبتلا به اختلال یادگیری ممکن است از طرف همسالان، معلمان و والدین خود سرزنش یا مسخره شوند. بعلاوه این کودکان در زمینه اختلال خود نمرات بسیار کمی در مدرسه می گیرند و اعتماد به نفس و روحیه آنان نیز به شدت آسیب می بیند.

این کودکان ممکن است با مشکلات رفتاری ناشی از اختلال خود نیز دست به گریبان باشند. درمان های فعلی مبتنی بر آموزش هستند و بسیار طولانی می باشند. بعلاوه نتیجه درمان ها نیز متوسط می باشند. درمان نوروفیدبک در مدت زمان کوتاهتری (10 هفته)، بهبودی بسیار بیشتر و ماندگارتری در اختلال یادگیری و مشکلات رفتاری کودکان ایجاد می کند.

اختلالات اضطرابی (Anxiety Disorders): اضطراب یک حالت نگرانی و تشویش ذهنی است که با علائم بدنی (مانند تعریق، ضربان قلب)، علائم فکری و شناختی (مانند خطر ) و علائم رفتاری (مانند فرار از موقعیت) همراه است. اضطراب در حالتهای شدید و مزمن خود می‌تواند بسیار ناتوان کننده و آزاردهنده باشد. بعلاوه اضطراب در صورت عدم درمان می تواند به بیماری های دیگری همچون افسردگی، اختلالات حافظه و بیماری­های جسمی (مانند بیماری قلبی، گوارشی، سردردهای تنشی) منجر شود.

در حال حاضر درمان های دارویی و رفتاری بسیاری برای اضطراب ابداع شده اند که با نتایج خوبی همراه بوده اند. درمان نوروفیدبک، علاوه بر اثرات درمانی بیشتر و سریعتر، عوارض کمتری نیز ایجاد می‌کند. بعلاوه این درمان حتی بر موارد بسیار شدید یا مزمن بیماری‌های اضطرابی که با روش‌های دیگر درمان نشده‌اند، نیز موثر می­باشد.

اختلالات حافظه و عدم تمرکز: اختلالات حافظه و عدم تمرکز در موقعیت های مختلف و اشکال متنوعی بروز می کنند. این اختلالات ممکن است ناشی از اضطراب و استرس در شرایط سخت (مثلا کنکور) یا مشکلات مغزی مانند آلزایمر باشد. اختلالات حافظه و عدم تمرکز ناشی از استرس و اضطراب با استفاده از نوروفیدبک به طور موثر و ماندگاری درمان می شوند.

این درمان حتی در افراد عادی نیز باعث افزایش عملکرد و بازدهی آن‌ها در کنکور، سخنرانی یا فعالیت‌های اضطراب زا یا نیازمند تمرکز بسیار می‌شود. در بیماری‌هایی مانند آلزایمر، ام اس و ... نیز درمان نوروفیدبک می‌تواند سیر پیشرفت بیماری را تا چند سال به تأخیر بیندازد و در صورت همراه شدن با دارودرمانی، با تقویت تأثیر دارو بهبودی بیشتری را نصیب بیمار نماید.