ترس از آب، ترس از تاریکی، ترس از صدا، ترس از چاله، ترس از اماکن عمومی، ترس از فضای بسته، ترس از آسانسور، ترس از خون، ترس از جمع، ترس از قطار، ترس از هواپیما، ترس از فروشگاهها، یا ترس از ازدحام، همه ترسهایی هستند که از آن بهعنوان «فوبی» یا «ترس مرَضی» یاد میکنیم.
فوبی یا فوبیا را میتوان ترس مرضی شمرد. بعضی از روانشناسان از آن بهعنوان ترس وسواسی یاد کردند، فوبی درواقع ترس شدید و مستمر و نامناسب از اشیاء یا موقعیتهاست.
فوبی ترس شدیدی است که دلیل منطقی ندارد. شخص از غیرمنطقی بودن ترس در مقابل خطر واقعی شیء، یا موقعیت، یا عمل آگاه است. ترس فرد تناسبی با موقعیت ندارد، قابلتوجیه نیست، از کنترل ارادی خارج است و گرایش به پرهیز از موقعیت یا محرک ترسآور را ایجاد میکند، بسیاری از بیماران اشتغال خاطری با احتمال مواجهه با موقعیت یا شیء ترسآور دارند و در نتیجه از این دل نگرانی رنج میبرند.
آگورافوبیاAgoraphobia یک نوع نوروز فوبیک است که با چندین فوبی ازجمله ترس از فضاهای باز، ازدحام، مسافرت همراه با ترس و احساس مسخ شخصیت و سایر علایم روانی دیده میشود.
علایم بالینی فوبی:
اضطراب شدید، تپش قلب، تعریق، لرزش، حالت تهوع، استفراغ، سرگیجه، گاهی غش، خستگی عمیق، بیماران فوبیک معمولا علاوهبر ترس علایم نوروتیک دیگری نیز دارند مانند سردرد، درد پشت و شانه، ناراحتیهای گوارشی، درد معده، فکرهای وسواسی، احساس حقارت.
انواع فوبیا:
فوبی را از نظر شدت، طول مدت اختلال، غیرطبیعی بودن، ایجاد ناتوانی و میزان آن، اشیاء یا موقعیتهای ایجادکننده، تقسیمبندیهای گوناگونی کردهاند. فوبی میتواند واحد یا متعدد باشد که در فوبی واحد ناتوانی فرد خفیفتر است.
ترس از مکانهای باز:
شایعترین نوع ترس مرضی است، خانمها بیشتر دچار آن میشوند، سن شروع معمولا ١٢ تا ٣٥ سالگی است، افسردگی نیز همراه آن دیده میشود.
ترس از اجتماعSocial phobia:
در خانمها شایعتر است، این بیماران ترس از فعالیتهای اجتماعی دارند، ترس از صحبت کردن، خوردن، آشامیدن، نوشتن و خواندن در حضور جمع.
ترس از حیوانات:
نسبت به دونوع قبلی شیوع کمتری دارد، اکثر مبتلایان خانمها هستند، ترس از موش، ترس از سوسک، ترس از قورباغه و... ترس از آب، تاریکی، صدا، چاله، اماکن عمومی، فضای بسته، آسانسور، خون، حضور در جمع، قطار، هواپیما، فروشگاهها، ازدحام، بیماری، رعد و برق، ارتفاع، باد، امتحان و... نیز ترسهایی هستند که میتوان بهعنوان فوبی ذکر کرد.
پیش آگهی:
اختلالات فوبیک در تمام انواع خود تمایل به مزمن شدن دارند، نسبت به درمان بسیار مقاومند و بهبود خود به خود به ندرت مشاهده میشود.
|