تعریف شغل

از نظر لغوی، شغل به کار واداشتن کسی و آن‌چه مایه مشغولیت است، تعریف شده.  از طریق اشتغال، فرد فعالانه در جریان تولید و خدمات مشارکت می‌کند و پاداشی نقدی یا جنسی دریافت می‌دارد.  کار و شغل، فعالیتی بدنی یا فکری در راه تولید و خدمت است؛ بنابراین در تعریف شغل می‌توان گفت: شغل، یعنی کاری که فرد، مشغول به انجام آن است و به وسیله‌ی آن هم انجام وظیفه و هم امرار معاش می‌کند.

جایگاه کار در اسلام

در فرهنگ حیات‌بخش اسلام، کار یا شغل وسیله‌ای برای کسب روزی حلال، خدمت به مردمان، جلب رضایت پروردگار و نزدیک شدن به خدا است.  ارزش انسان در اسلام، به چگونگی و اندازه‌ی کار اوست.

آیات بسیاری از سویی انسان را به تلاش مستمر و خستگی‌ناپذیر تشویق می‌کند و از سوی دیگر، او را از کسالت و سستی و کم‌کاری یا غوطه‌ور شدن در کارهای زشت و ظالمانه در قلمرو اقتصادی باز می‌دارد.

قرآن کریم همان‌گونه که کتاب دانش و خرد، آگاهی و ایمان، برابری و آزادی و عدالت است، کتاب کار و تلاش همیشگی و عمل شایسته و سازنده و عادلانه در کنار باور عمیق و ایمان همه جانبه و واقعی نیز است تا بر همگان روشن سازد که هم رسیدن به مواهب مادی و دنیوی در گرو کار و تلاش پی‌گیر و صادقانه است، و هم دست‌یابی به سعادت و رستگاری آخرت و بهشت پرنعمت و زیبای خدا.

در قرآن کریم، بیش از 550 آیه در قالب‌ها و چهره‌های گوناگون درباره‌ی کار و کوشش آمده است.

ضرورت انتخاب شغل

انتخاب شغل و کار مناسب، از ابتدایی‌ترین و ضروری‌ترین مسائلی است که همواره با زندگی نوع بشر همراه بوده و قسمت مهمی از حیات او را تشکیل می‌داده است.  شخصیت و منزلت فردی و اجتماعی انسان، در گرو کار و فعالیت همیشگی است تا دست نیاز پیش دیگران دراز نکند و بتواند عزت نفس خود را حفظ، و استعدادهای خود را شکوفا کند. روشن است که دین و دنیای افراد بی‌شغل، در معرض خطر قرار دارد.

آموزش شغلی مناسب

آموزش مهارت‌های شغلی، باید با استعدادهای فرد مناسب باشد؛ چنان که ابوعلی سینا گفته است: هر شخصی پس از آموختن قرآن و پایه‌های آغازین زبان، باید مطابق استعدادش آموزش یابد.  او باید در پی پیشه و فنی برود که طبعا در خور آن است و نباید از آرزوها و هوس‌هایش پیروی کند. همچنین به نظر خواجه نصیرالدین طوسی، هدایت شغلی و آموزش هر فرد باید بر اساس استعداد و توان او انجام گیرد تا موجبات موفقیت او در زندگی آینده‌اش فراهم شود.

رضایت شغلی

رضایت شغلی یعنی فرد شغلش را دوست می‌دارد، برای آن ارزش زیادی قائل است و به گونه‌ای مثبت به آن می‌نگرد. تنها یک عامل موجب رضایت شغلی نمی‌شود؛ بلکه ترکیبی از مجموعه عوامل گوناگون، سبب می‌گردد شاغل از شغلش احساس رضایت کند و به خود بگوید که از آن راضی است و لذت می‌برد. نکته‌ی در خور توجه این که در کشور ما مسأله‌ی شغل و رضایت شغلی به صورت کارشناسانه مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار نگرفته و راهکارها و راهبردهای پایداری آن ارائه نشده است.