یکی از مواردی که باید در فرآيند برنامهريزي شغلي به آن توجه کرد، مطالعهی عوامل اجتماعي و فرهنگي (سنتها، اجتماع، خانواده، همقطاران) است كه بهطور مستقيم يا غير مستقيم بر انتخاب شغلي شما تأثير ميگذارند و ممكن است بهعنوان موانعي بر سر راه تصميمگيري و دنبال كردن تصميمات عمل كنند.
-تلاش و مبارزه براي مساوات در نيروي كار
در ازدواجهاي امروزي معمولاً زن و شوهر هر دو در بيرون از منزل كار ميكنند. اين تغيير عمده ما را مجبور ساخته كه نقشهاي سنتي مرد و زن را مورد تجديد نظر قرار دهيم. هر سال كه ميگذرد، خانوادههاي سنتي و غير سنتي هر دو با چالشهاي جديد مواجه ميشوند كه لازم است آنها را پيشبيني كرد. مفهوم كلي برابري جنسي اين است كه هر كس براي يافتن شغل دلخواه خود آزاد باشد.
-سن و موقعيت مناسب
ارزش كاركنان جوانتر از ديدگاه کارفرما به انرژي، انعطافپذيري و دريافت حقوق در حد پايه است. با اين حال برخي از كارفرمايان ممكن است متقاضيان مسنتر و پختهتر را به يك فرد تازه فارغالتحصيل شده ترجيح دهند. اين مسئوليت شما بهعنوان شاغل آينده است كه مؤثرترين راه براي كنار آمدن با مسألهی تبعيض سني (چه به دليل جواني و چه فقدان جواني) بيابيد و به كارفرماي فعلي يا آتي خود بفهمانيد كه به چه نحوی و تجربهی شما امتياز مثبتي براي آن شغل بهحساب ميآيد.
-تبعيض جبراني:
طرفدار حمايت از برنامههايي است كه موقعيتهاي بيشتري را در اختيار زنان، اقليتها و ساير قشرهاي محدود قرار ميدهد.
- ساير ملاحظات فرهنگي:
- اهميت دادن به تنوع
آمارها نشان ميدهد كه در بیشتر مراكز شهري قسمت اعظم نيروي كار را در سال 2000 (در آمريكا) اعضاي گروههاي اقليت (قومي و نژادي) تشكيل دادهاند. ما در هر زمينهاي اعم از اجتماعي، سياسي، علمي يا اقتصادي درك اين نكته را آغاز كردهايم كه جامعه ما با بهكارگيري همهجانبهی شهروندان و استعدادهاي بسيار گوناگون آنان به بهرهبرداري كامل خواهد رسيد.
-عرصهی كار در حال دگرگوني
در برنامهريزي شغلي بايد ماهيت متغير عرصهی كار را درك كنيد.
-نياز به دانش –كارمندان
با كاهش حجم كاركنان و مسطح شدن ساختار سلسله مراتبي سازمانها، كاركنان بايد خود را به مهارتهاي چندگانهاي مثل توانايي يادگيري، استفاده از فناوري جديد يا فروش يك محصول مجهز سازند، اين افراد بر ديگران مزيت دارند.
-اقتصاد جهاني
رقابتهاي جهاني و شركتهاي چند مليتي به تأثيرگذاري به جهان تجارت و اقتصاد ادامه دارد. در اين اقتصادهاي جديد كاركنانِ خواستار پيشرفت بايد قادر به تكلم به بيش از يك زبان باشند و آداب و رسوم فرهنگي ساير ملل را نيز درك كنند.
-سوادكامپيوتري: آشنايي با كامپيوتر حتي در مشاغل فني يك ضرورت به شمار ميرود.
-ساختار در حال تغيير شركتها
ساختار هرمي شكل سازمانها با يك شيوه مديريتي «از بالا به پايين»جاي خود را به تشكيلات مسطح داده است؛ بنابراين كاركنان تسلط خود را بر انواعي از مهارتها فني و برخورد با مردم را نشان دادند، فرصتهايي را براي پيشرفت در اختيارشان قرار ميگيرد.
-كار غير حضوري: محل كار بالقوه
بسياري از كار و كاسبيهاي كوچك با كمك تلفن، مدم و دستگاه نمابر از درون منزل ادراه ميشوند. در برخي از شهرها مراكز كار غيرحضوري در آنها داير شده است.
-مراكز تجاري خردهپا
طبق برآورد انجام شده (در آمريكا) نزديك به 50 ميليون نفر داراي دفتر كار در منزل همراه با يك كامپيوتر شخصي هستند.
-كسب و كار زن –مالك: در سال 1995 صاحبان قريب به هشت ميليون شركت، زن بودند. (در آمريكا)
-نمايندگيهاي استخدام موقت / شركتهاي كرامند كرايهاي
دفاتر نمايندگي استخدام موقت، علاوه بر وظيفهی سنتي تأمين نيروي ورزيده در امور دفتري و منشيگري اكنون به تأمين كارمند در رشتههاي حسابداري مراقب بهداشتي، حوزهی پيراحقوقي، خدمات فني و ... نيز مبادت ميورزند. چنانچه روند فعلي به سمت تعداد روبه شد كارمندان موقتي ادامه یابد بسياري از مردم خود را در حال كار براي شركت كرايهی كارمند خواهند ديد.
روندها: حركت بهسوي قرن بيستم
انعطافپذيري يا توانايي سازگاري با دنيا در حال دگرگوني كار، مهمتر از آگاهي از مشاغل قابل دسترسي در سال 2005 در حال حاضر وجود خارجي ندارد و بايد آنها را خلق كرد. براي اينكه پا به پاي تغييرات بيشت ديد، ناگزير از ادامهی يادگيري هستيد.
-جاي خود را در اين دنياي در حال دگرگوني پيدا كنيد.
اجازه ندهيد دنيا محدوديتهاي غير ضروري را (پندارهاي قالبي دربارهی جنس، نيازهاي تحصيلي و ...) بر نقشهها و اهداف شما تحميل كند. در عوض، از اين فرصت براي عبور از اين محدوديتها استفاده كرده و از همه فرصتهاي ممكن بهرهبرداري كنيد.
تمرين:
به اين سؤالات پاسخ دهيد:
1- من از نظر سن، جنس و سابقه در يافتن كار با تلاش براي رسيدن به هدف شغليام، داراي اين مزايایی هستم؟
2- من از نظر سن، جنس، نژاد يا محدوديتهاي جسماني در يافتن كار يا تلاش براي رسيدن به هدف شغليام اين معايب را دارم...
3- مشاغل مورد علاقهام عبارتند از ...
مسيرهاي شغلي و تقسيمات سازماني رايج
گاه براي آگاهي بيشتر از بازار كار بايد دربارهی مسیرهای نردبان شغلي در يك صنعت خاص تحقيق كرد. هر چند دنياي كار از حوزههاي وسيع و متعددي مثل بازرگاني، آموزشي، حكومتي، مراقبت بهداشتي و بنگاههاي غيرانتفاعي تشكيل يافته است، اما همهی اين حوزهها در نيازهاي عملي شايع و ويژهاي اشتراك دارند و از واحدهاي سازماني مشتركي نيز برخوردارند.
اكنون كه ازكارهاي همخوان با شخصيت خود ايدهی روشني داريد لازم است دربارهی مقتضيات واقعي آن كار نيز تحقيق كنيد. دو راه اصلي براي كسب اطلاعات شغلي وجود دارد: يكي جستوجو در ميان مطالب نوشته يا كامپيوتريزه شده در كتابخانهها و ديگري تماس با افرادي كه در حال حاضر در حيطهی مورد علاقهی شما مشغول بهكار هستند.
-فرصتهاي استخدام دولتي
اطلاعات مربوط به استخدام در ادارات محلي نوعاً در مراكز كاريابي يك بار توقف يافت ميشود. پر كردن تقاضا، آزمون مصاحبه و فرآيند استخدام براي كار در ادارههاي دولتي ممكن است شش تا نه ماه يه طول بيانجامد. اين براي كسي كه نياز به استخدام فوري دارد، انتخاب خوبي نيست. مگر شخص در جاي ديگري استخدام باشد و يا سال آخر دانشگاه را بگذارند.
-دفاتر راهنماي كارفرما
در دفاتر راهنماي كارفرما اطلاعاتي دربارهی شركتهاي خاص همراه با پستهاي خالي موجود درج شده است.
-ساير منابع اطلاعاتي مكتوب
روزنامهها، ماهنامههاي تجاري، مجلهها، اطلاعيهها و اعلاميههاي درون سازماني، منابع اطلاعات كامپيوتري، اينترنت، سايتهاي شغلي.
-جستوجوي يك صنعت
براي دستيابي به يك نشاني خاصي يا «پيمودن» وب لازم است از يك «موتور جستوجو» يا «مرورگر» استفاده كنيد. Netscapeكاوشگر شبكهی ميكروسافت Yahoo (MSN)و غيره، از جمله مرورگرها هستند.
-ماهنامههاي تجاري بر روي اينترنت
گاه ماهنامههاي تجاري داراي وبسايتهايي هستند. بیشتر محلات و ماهنامههاي تجاري نشاني پست الكترونيك و وب سايت خود را بر روي نشريات خود چاپ ميكنند.
منابع كامپيوتري قابل دسترس از محلي به محل ديگر فرق ميكند. با كتابخانهی محلي، مركز كاريابي كالج و مشاور كالج و فروشگاههاي كامپيوتري مشورت كنيد تا به ببنید براي دستيابي به اطلاعات مورد نياز برنامهريزي شغلي خود چه كمكهايي را ميتواند در اختيار شما قرار دهد.
برگرفته از كتاب برنامه آمادگي شغلي (خود را براي بازاركار قرن بيست و يكم آماده كنيد)، نويسندگان: دايان سوكي نيك –ويليام بندات –ليزا رافمن، ويرايش پنجم، انتشارات رشد
|