هرموقعیتی که سلامت و بهداشت روانی موجود زنده را به خطر بیندازد، حالت اضطراب به وجود می‌‌آورد. اضطراب، هیجان ناخوشایندی است که با اصطلاحاتی مانند نگرانی، دلشوره، وحشت و ترس بیان می‌‌شود. بین ترس و اضطراب تفاوت آشکاری وجود دارد.

ترس، بر پایه‌ی یک واقعیت بیرونی استوار است، اما اضطراب ساخته و پرداخته‌ی ذهن فرد است. هر چقدر فرد از اعتماد به نفس پایین‌تری برخوردار باشد، واکنش‌های جسمی‌، روانی بیشتری در ارتباط با اضطرابش بروز می‌‌دهد.

اضطراب به 4 صورت بروز می‌‌یابد:

1- ملایم

2- شدید

3- زودگذر

4- مزمن

انواع استرس

استرس یا فشار روانی بر دو نوع است:

1- هیجان‌آور و امیدوار کننده

2- بد و باز دارنده

برخورد با استرس به دو صورت است. اگر شخصی دیدگاه منفی داشته باشد، پدیده و استرس به وجود آمده را فاجعه آمیز تلقی می‌‌کند و در غیر این صورت (اگر دیدگاه مثبتی داشته باشد) سعی می‌‌کند، در موقعیت استرس و فشار، برخورد سازنده و مثبت داشته باشد. با پیدایش احساس بد امواج خطر به سرعت به مغز می‌رسند، انرژی فراوانی در بدن به وجود می‌آید، بدن خسته می‌‌شود و باعث ایجاد افسردگی روانی و خستگی مغز می‌‌شود. اما با پیدایش احساس خوب فرد به تلاش بیشتری می‌پردازد.

اضطراب در مواقعی آشکار و در مواقعی هم پنهان است. گاهی اثرات عصبی ساده‌ای بر روی شخص می‌گذارد وگاهی نیز ضربه‌های عاطفی شدیدتری به دنبال دارد.

اضطراب و استرس با هم تفاوت دارند. اضطراب چگونگی و طرز ارتباط یا برخورد شخص با فشار روانی و نحوه‌ی پذیرش و تفسیر آن است. استرس یا فشار روانی در حقیقت ایستگاه وسط راه اضطراب است.

پنج گام مهم برای غلبه بر اضطراب

1- آرمیدن ( ریلکسیشن )

2- تمرکز   

3- رژیم غذایی و کنترل اضطراب

4- ورزش

5 – استراحت

آرامیدن ( ریلکسیشن )

این تمرین کمک می‌‌کند به تدریج اضطراب را کنترل کنید و زمانی مفیدتر خواهد بود که شما این تمرین را حداقل روزی یک بار و به مدت 15 دقیقه انجام دهید. هنگامی‌که به آرامش رسیدید، احساس خوشحالی درونی و اعتماد به نفس در شما شکل می‌گیرد.

تمرکز

تمرکز حواس، استعداد ثابت نگه داشتن توجه و دقت بر روی موضوع یا کاری است که به میل و اراده‌تان انتخاب کرده‌اید و مانع شدن از این‌که دقت و توجه شما به موضوعات دیگری معطوف شود. تمرکز حواس عملی علیه تاخت و تاز افکار است.

برای به دست آورن تمرکز باید مواردی را رعایت کرد که عبارت است از:

1- محیط آرام و مساعد برای تمرکز حواس انتخاب کنید.

2- عوامل محیطی حواس پرتی را دور کنید.

3- نه خیلی گرسنه و نه خیلی سیر باشید.

4- قبل از تمرکز، 5 تا 15 دقیقه نرمش کنید.

5- موقعی که خسته هستید به تمرین تمرکز نپردازید.

6- در تمرکز موضوعی را مشخص کنید و به آن فکر کنید.

رژیم غذایی و کنترل اضطراب:

1- از غذاهای سنگین استفاده نکنید.

2- یکی از عوامل کاهش تمرکز، هیپوگلسیمی ‌یا کاهش سطح گلوکز یا قند اصلی خون است. از قندهای طبیعی مانند عسل، خرما، انجیر، کشمش استفاده کنید.

3- از غذاهای تازه و مناسب استفاده کنید.

4- میزان مصرف قندهای غیرطبیعی “ قند و شکر”، گوشت قرمز و نمک را محدود کنید.

ورزش و کنترل اضطراب

انجام ورزش طبق برنامه‌ی مرتب و مداوم، به ویژه برای افرادی که فعالیت بدنی دارند، دارای اهمیت بالایی است. ورزش نه تنها برای سلامت جسم مفید است و مهم، بلکه در جلوگیری از نفوذ فشار روانی و اضطراب نیز مؤثر است.

استراحت و کنترل اضطراب

1- سعی کنید نه کم و نه زیاد بخوابید، حدود 7 تا 8 ساعت خواب در شبانه روز کافی است.

2- سعی کنید هر روز چند دقیقه در هوای تازه و آزاد تنفس کنید تا وضع خواب شما بهبود یابد.

3- هر زمان که احساس خواب آلودگی کردید، چرت کوتاهی بزنید.

4- زمان خواب خود را تنظیم کنید.