عوامل مختلفي در تعيين تمايلات جنسي نقش دارند، نظير عوامل تشريحي، فيزيولوژيك، روان‌شناسي، فرهنگي كه فرد در آن زندگي مي‌كند، روابط فرد با ديگران وتجارب رشدي در طول زندگي.

-عوامل رواني جنسي:

تمايلات جنسي هر شخصي به چهار عامل رواني جنسي بستگي دارد:

1-جنسيت:

به الگوي خصوصيات جنسي زيستي، كروموزوم‌ها، دستگاه تناسلي خارجي، دستگاه تناسلي داخلي تركيب هورموني، غدد جنسي و خصوصيات جنسي ثانويه شخص اطلاق مي‌گردد.

2- هويت جنسي:

به احساس مردانگي يا زنانگي فرد نسبت به جنسيت خودش گفته مي‌شود.

3- نقش جنسي:

عبارت است از هر آن‌چه كه يك فرد براي شناساندن خود به‌عنوان يك پسر يا مرد و يا يك دختر يا زن مي‌گويد و يا انجام مي‌دهد.

4- گرايش جنسي:

منظور ترجيح جنسي فرد است. مرد و زن در مقابل تحريكات جنسي، يك سري واكنش‌هاي فيزيولوژيك نشان مي‌دهند كه در چهار مرحله صورت مي‌گيرد:

مرحله‌ی اول:

ميل جنسي است كه با تخيلات جنسي و ميل به برقراري جنسي مشخص مي‌شود.

مرحله‌ی دوم:

برانگيختگي است كه در اثر تحريك روان‌شناختي (تخيل يا وجود معشوق) يا تحريك فيزيولوژيك (نوازش و بوسه) يا تركيب هر دو ظاهر مي‌شود كه به احتقان آلت مردانه و نعوظ و احتقان آلت زنانه و ليزشدگي مهبل مي‌انجامد.

مرحله‌ی سوم:

ارگاسم يا اوج لذت جنسي است كه همراه با رفع تنش جنسي و انقباضات موزون عضلات ميان دو راه و اعضا تناسلي لگن است.

مرحله‌ی چهارم:

فرونشيني است كه شامل رفع احتقان اعضاي تناسلي است.

-مشكلات جنسي:

رابطه‌ی جنسي بايد با لذت، ارضا و ايمني همراه باشد و زن و شوهر هر دو در آن نقش فعالي داشته باشند. اگر نزديكي قبل از آمادگي زن انجام شود، زن نمي‌تواند مراحل بعدي را به‌خوبي طي كند و لذت و ارضا يك‌طرفه خواهد شد. احساس صميمت، مورد پذيرش قرار گرفتن و لذت متقابل، تقويت كننده‌ی غريزه‌ی جنسي و كاهش احساس عشق و صميمت و پذيرش تضعيف كننده آن است.

مقولاتي چون كسب معاش و تدارك مسكن و تربيت فرزندان؛ خستگي و فشار ناشي از كار و فرسودگي‌هاي جسمي، ميل جنسي را كاهش مي‌دهد؛ اما بيشترين علت كاهش ميل جنسي از طرز تلقي تشخيص نسبت به خود، نسبت به روابط جنسي و نسبت به همسر نشأت مي‌گيرد. مثلاً كمبود اعتماد به نفس ناشي از احساس بي‌كفايتي يا ترس ازشكست مي‌تواند به كاهش روابط جنسي بيانجامد.

ناسازگاري جنسي زيربناي بسياري از اختلافات زناشويي است. هر چقدر آگاهي زوجين ازمسائل جنسي بیشتر باشد مشكلات جنسي كمتر خواهد شد.

معمولاً ناتواني جنسي از عدم اطلاع از روابط جنسي صحيحي ريشه مي‌گيرد. والدين هم مي‌توانند قبل از اين‌كه فرزندان‌شان به چنين مشكلي برخورد كنند، در خصوص امور جنسي به آنان آموزش قبل از ازدواج و برقراري يك ارتباط خوب را بدهند.

منبع: ديروز من، امروز ما (دانستني‌هاي مفيد براي يك زندگي سالم)، گردآورندگان: گروه مؤلفين: غلامحسن خدائي و ... [ديگران]، مركز گسترش مديريتPHC–دانشگاه علوم پزشكي مشهد با همكاري انتشارات سخن گستر.