Emotionally Focused Couple Therapy....

زوج درمانی متمرکز بر هیجان...

در تبیین ودرمان زوجین درگیربا مشکلات زناشویی ،مدل های نظری مختلفی ارائه شده که از آن جمله میتوان به درمان هیجان مدار( EFT) اشاره نمود.

این شیوه ی درمانی بر چرخه های تعاملی پایدار در اثر آسیب پذیری هیجانی عمیق توجه دارد ودر جهت کاهش آشفتگی از طریق مداخله در سطح هیجانی به منظور پیشرفت تعاملات نزدیکی که منجر به علاقه ی بیشتر و روابط صمیمانه میشود،تلاش می نماید.

اثرگذارترین عامل در صمیمیت بزرگسالان ،زنجیره های هیجانی جاری  میان آنهاست وموضوع اصلی در تعارضات زناشویی بررسی میزان امنیت این زنجیره است.

استحکام این بند اتصال(زنجیره ی هیجانی) به "پاسخگو بودن" و در "دسترس بودن" بر میگردد و وجود چنین رشته ای ،نیاز فطری ما به امنیت ،حمایت وتماس را ارضاء می نماید.

پیش فرض های زوج درمانی هیجان محور

1.  هدف از درمان هیجان محور، ایجاد تعلقی ایمن بین زوج است. هرچقدر که تعلق، ایمن تر باشد، تاب آوری و انعطاف پذیری بیشتر است و به زوج اجازه  می دهد که با تکالیف و تحولات چالش زای زندگی روبرو شوند. بهترین روش این است که زوج، هیجانات خود را که اغلب، درون آنها، خشم نهفته است، بدون هیچ ترسی، بیان کنند.

2.  نیازهای دلبستگی، بدون توجه به منشا آنها، طبیعی و سالم هستند. علل مشکلات یک یا هر دو عضو زوج، احساس ناایمنی و تعاملات خود تخریبگرانه آنهاست.

3.  رابطه درمانی، رابطه ای توام با همکاری است زیرا این امر، بستر ایمنی را برای سازگاری مجدد زوج در رابطه شان، فراهم می کند.

4.  تمرکز درمان بر رابطه است و درمانگر تلاش دارد تا به شکلی بی طرفانه، به ابراز و تنظیم هیجانات در فرد و الگوی رابطه زوج تمرکز کند.

5.  الگو یا چرخه ای از روابط وجود دارد و هیجان، کلید درک چگونگی حفظ و ادامه آنهاست.

6.  تغییر، محصول هیجانی است که زوج، در جلسه درمان یا تعاملات شان با یکدیگر، تجربه می کنند. برای مثال، تجربه کردن تعلق، می تواند حس اعتماد را تازه کند و ارتباط را بهبود بخشد. این تغییر، حاصل " بینش به گذشته "، تخلیه هیجانی یا گفتگو نیست بلکه تجربه، تغییر شکل یافته است.

دلبستگی

دلبستگی باعث ایجاد پناهگاهی ایمن در فرد می گردد .

حضور پیکره هایی که دلبسته ی ایشانیم (عموما والدین، فرزندان، همسران ) راحتی و امنیت را به ما هدیه می کند و در دسترس نبودن آنها باعث آشفتگی ما میگردد.

بر اساس مطالعات سکور (1994) مجاورت با کسی که شیفته ی او هستیم موجب تسکین سیستم عصبی می شود و این همجواری، پادزهری است طبیعی در مقابل احساسات اضطراب و آسیب پذیری.

دلبستگی های مثبت و کار آمد مأمنی آسوده را برای شخص مهیا می کنند که بودن در آن به منزله ی در دست داشتن سپری است جهت مبارزه با تأثیرات استرس زا و تردید و ناایمنی؛ این مأمن زمینه ی مطلوب جهت رشد متداوم شخصیت را نیز با خود به همراه دارد.

دلبستگی چیست؟

شیوه متفاوت ارتباط متقابل بین کودک ومراقبانش باعث شکل گیری سبکهای دلبستگی متفاوتی میشود.

که این سبکهای دلبستگی در نگرش فرد نسبت به دنیا، خودش ودیگران تاثیر بسزایی دارد.

انواع دلبستگی :

۱- ایمن

۲-ناایمن  (۱-ناایمن اضطرابی ۲- ناایمن اجتنابی)

دلبستگی ایمن

کودکانی که دلبستگی ایمن دارند به هنگام جدا شدن از مادر و یا مراقبانشان چنان احساس ناراحتی نمی کنند

این کودکان به هنگام ترس برای کسب ارامش واسایش به والدین یا پرستارشون رو می اورند .

انها هر گونه تماس ازجانب مراقب را با اغوش باز می پذیرند وبا رفتار مثبت به ان واکنش نشان میدهند،

این کودکان با وجودیکه از غیبت والدین خودشان احساس ناراحتی میکنند اما بوضوح انها را بر بیگانگان ترجیح میدهند.

والدین این کودکان معمولا تمایل بیشتری برای بازی با فرزندان خودشان دارند،بعلاوه بسرعت به نیازهای فرزندان خود واکنش نشان میدهندونسبت به والدین کودکانی که دلبستگی ناایمندارند پاسخگوتر هستند.

وقتی که در سال اول زندگی در کودک احساس دلبستگی ایمن بوجود بیاید تحمل کودک برای جدایی از مراقبت کننده اولیه در سال دوم راحتتر صورت میگیرد ، این کودکان میفهمند که میتوانند در دنیا  تنها بمانند ودر مواقع نیاز از فردی که به ان دلبستگی دارند بعنوان منبع ایمنی استفاده کنند.

این دید گاه باعث تکامل استقلال خود فرد میشود وتوانایی برای خود تنظیمی رادر فرد افزایش میدهد.

کودکانی که  مراقبانشان در دسترس وپاسخگو باشند ، خود تنظیمی عواطف را یاد میگیرند و قادر هستند که با احساسات منفی خود مقابله کنند،

تنظیم عواطف هسته اصلی ارتباطات عاشفانه محسوب میشود.

افراد دلبسته ایمن دیدگاه مثبتی در مورد خودشان ودیگران را دارند.

من خوبم توخوبی

بنابراین احساس خود ارزشمندی واینکه دیگران را می پذیرند ونسبت به دیگران پاسخگو هستند،انها اطمینان دارند که موقع نیاز کسی وجود دارد که به نیازشان پاسخ بدهد.

دیگران را قابل اتکا میدانند و به دیگران اعتماد دارند.

در بزرگسالی خود باوری، لذت بردن از روابط صمیمانه ، جستجوی حمایت اجتماعی،توانایی در به اشتراک گذاشتن احساساتشان با دیگران دارند.

پژوهشگران در مطالعه ای پی بردند که زنانی که با سبک دلبستگی ایمن هستند احساس مثبت تری در روابط عاطفی وعاشقانه دارند.

در فکر کردن وگفتگو درباره  روابط با همسرشان انعطاف پذیر تر هستند.

بطور کلی نسبت به خودشان ، دیگران ودنیا دید مثبتی دارند

افراد دلبسته ایمن:

برای من اسونه که با دیگران رابطه عاطفی برقرار کنم ، من میتونم براحتی دیگران را دوست داشته باشم و اجازه بدهم انها هم مرا دوست داشته باشند، من نگران این نیستم که تنها بمانم ویا دیگران مرا نپذیرند.

دلبستگی ناایمن اجتنابی

در کودکانی بوجود می اید که والدین بطور منفی پاسخ گو باشند،رفتارهای سرد با کودکانشان داشته،بر خوردهای پر خاشگرانه داشته باشند.

این والدین از فرزندانشان کناره گیری میکنندو باعث ایجاد دلسردی در انها میشوند ، در نتیجه فرزندانشان با مادر کمتر ارتباط دارند، ویاد میگیرند حمایت ، ارامش ومحبت را از دیگران مطالبه کنند.

کودکانی که سبک دلبستگی ناایمناجتنابی دارند از والدین وپرستاران دوری میکنند.

این اجتناب اغلب بعد از یک دوره غیبت مراقب بوجود می اید.

انها ممکن است توجه والدین را رد نکنند ،اما درجستجوی جلب توجه بر نمی ایند،

ونه از ارتباط با مراقبین خودشان ارامش و آسایش کسب میکنند.

این کودکان بین والدین خود ویک فرد کاملا غریبه ترجیهی قایل نیستند.

بزرگسالان با این سبک دلبستگی در برقراری روابط نزدیک و صمیمانه مشکل دارند.

این افراد سرمایه گذاری عاطفی زیادی نمی کنند. و در صورت تمام شدن یک رابطه هم زیاد ناراحت نمی شوند.

افراد با دلبستگی ناایمن اجتنابی

دید گاه منفی در مورد خودشان و دیگران دارند

من خوب نیستم تو خوب نیستی

از انجاییکه انتظار دارند از طرف دیگران ترد شوند. از صمیمیت میترسند و با اجتناب کردن از روابط نزدیک تلاش میکنند که از خودشان در برابر ترد دیگران محافظت کنند.

این افراد بسیار تحریک پذیرند واز بیان عواطف مثبت ومنفی خودشان خودداری میکنند.

از بروز هیجانات جلوگیری میکنند واز هیجانات بعنوان منبع اطلاعاتی نیازها وخواسته هاشان استفاده نمی کنند.

مشخصات این افراد

۱-خود اتکایی وسواسی

۲-کنترل شدید هیجانات

۳-بی تفاوتی نسبت به ترد

افراد با دلبستگی ناایمن اجتنابی:

من از صمیمی شدن با دیگران احساس ناراحتی میکنم ، من میخواهم با دیگران صمیمی شوم اما برایم سخت است که به دیگران اعتماد کنم، نگران این هستم اگر به دیگران نزدیک شوم  آسیب ببینم.

دلبستگی ناایمن اضطرابی

کودکان با دلبستگی اضطرابی نسبت به غریبه ها بشدت مشکوک هستند .

گر چه موقع جدا شدن از والد و یا پرستارشان ناراحتی زیادی نشان میدهند ، اما با بازگشت انها هم به ارامش نمی رسند.

حتی در بعضی موارد ممکن است که والدینشان را هم ترد کنند ویا بطور اشکار به انها پرخاش کنند. این فرزندان با بزرگتر شدن وابسته تر می شوند.

بزرگسالان با دلبستگی اضطرابی تمایلی برای نزدیک شدن به دیگران ندارند، ودایما این نگرانی را دارند که کسی به احساسات انها پاسخ نمی دهد.

مرتبا ارتباط خودشان را با دیگران قطع میکنند و پس از قطع ارتباط بلافاصله دچار اشفتگی وپریشانی میشوند، و به این نتیجه میرسند که دوستداشتنی نیستند.

با وجودیکه ارزو دارند مورد پذیرش دیگران قرار بگیرند ، اما از ترد شدن میترسند ویا این اطمینان را دارند که حتما ترد میشوند. از صمیمی شدن اجتناب میکنند.

این افراد از دیگران توقع پاسخگویی ندارند و به دلیل ترس از اینکه رابطه شان را از دست بدهند ، احساسات ونیازهای خودشان را نادیده میگیرند.

آنها دید مثبتی در مورد دیگران ودید منفی در مورد خودشان دارند

تو خوبی هستی من خوب نیستم

در نتیجه سعی میکنند با پذیرشی که از سوی دیگران بدست می اورند خویشتن پذیری خودشان را بالا ببرند

دلبستکی ناایمناضطرابی در افرادی دیده میشود که مراقبت کنندگان اصلی انها ویا والدینشان رفتار های غیر قابل اعتماد وغیر قابل پیش بینی دارند،

از این رو باعث میشود که بچه ها وابستگی شدیدی به دیگران دارند.

بچه ها تلاش میکنند که اضطراب جدایی خودشان را کاهش بدهند.

دربزرگسالی این ترس ونگرانی در روابط عاشقانه و زناشویی به شکل چسبندگی به معشوق ویا همسر خود نشان دهند.

بطور کلی

افراد دلبسته ایمن: تمایل دارند از اشفتگی های خودشان با دیگران صحبت کنند وحمایت انها را میخواهند ، به راحتی به دیگران اعتماد میکنند، در قضاوتهای اجتماعی به اطلاعات جدید اطمینان میکنند وبهتر میتوانند با ابهامات کنار بیایند و آنها را تحمل کنند.

و افراد دلبسته ناایمن: به هیچ کس اعتماد ندارند، دلبستگی ناایمنی که عامل خطر زا است که مانع انعطاف فرد در هنگام مواجهه  با مشکلات است

 رفتاری روانشناختی دلبستگی ناایمن

• اضطراب و افسردگی
• اختلال وسواس فکری عملی
• خشم و خصومت

توصیه به والدین در سالهای اولیه رشد فرزندان

• با در دسترس بودن
• پاسخگو  بودن به نیازهای اولیه
• نوازش وتوجه
• وداشتن ثبات هیجانی خود

اعتماد ، خود ارزشمندی و آرامش  و شکل گیری شخصیت منسجم

را در کودکان بوجود می آورید.

منبع: مشاوره و درمان مسائل همسران. لانگ و یانگ. ترجمه دکتر علی محمد نظری و همکاران.

با نگاهی بر زوج درمانی هیجان مدار سوزان جانسون