وراثت

چنانچه رژيم غذايي و سلامت كودك رضايت‌بخش باشند، سرعت رشد جسماني را عمدتاً وراثت تعيين مي‌كند. تا وقتي كه تأثيرات محيطي ناگوار مانند سوء‌تغذيه يابيماري شديد نباشد، كودكان و نوجوانان به سير رشد جسماني ژنتيكي برمي‌گردند.

تغذيه

در دوران نوباوگي تغذيه بسيار اهميت دارد.

نوزادان نه تنها به غذي كافي بلكه به غذاي مناسب احتياج دارند. در اوايل نوباوگي شير مادر خيلي مناسب است. ولي بعداً آن‌ها به غذاي جامد متعادل نياز دارند كه از نظر كميت و كيفيت مناسب باشد؛ در غير اين‌صورت براي هميشه از رشد بازي مي‌ماند.

مزاياي شير مادر:

- بين چربي و پروتئين توازن برقرار مي‌كند.

- انتقال آن نسبت به غذاهاي جامد راحت‌تر است.

- از لحاظ غذايي كامل است.

- باعث مي‌شود فاصله بين خواهرها و برادرها بيشتر شود. اين باعث كاهش مرگ و مير نوزادان و كودكان در كشورهاي فقير است.

- از کودک در برابر بيماري محافظت مي‌كند.       

- قابليت هضم دارد.

آيا بچه‌هاي تپل در معرض خطر اضافه وزن و چاقي قرار دارند؟

بين چاقي در نوباوگي و بزرگسالي همبستگي كمي وجود دارد. اغلب بچه‌هاي تپل در سال‌هاي نوپايي و پيش‌دبستاني لاغر مي‌شوند؛ به‌طوري كه افزايش وزن آن‌ها كند مي‌شود و آن‌ها فعال‌تر مي‌شوند. نوباوگان و كودكان نوپا بدون این‌که در معرض چاق شدن زياد قرار داشته باشند، مي‌توانند آزادانه غذاهاي مقوي بخورند.

سوء‌تغذيه

كودكاني كه از سوءتغذيه شديد جان سالم به در مي‌برند، اندام‌هاي بدني كوچك‌تري دارند و مغز آن‌ها شديداً آسيب مي‌بيند.

ماراسموس و كواشيور كور، بيماري‌هایی است كه در اثر سوءتغذيه در كودك ايجاد مي‌شود.

سلامت هيجاني

محبت و تحريك به اندازه‌ی نوباوگان براي غذا خوردن، دررشد جسماني آن‌ها مؤثر است.

ناكامي در رشد كردن غير ارگانيك نوعي اختلال رشد ناشي از فقدان محبت والدين است كه معمولاً در 18 ماهگي آشكار مي‌شود. نوباوه‌گان مبتلا علائم ماراسوس را نشان مي‌دهند. بدن آن‌ها بي‌رمق به نظر مي‌رسد، گوشه‌گير و دلمرده هستند، اما هيچ علت زيستي براي ناكامي كودك در رشد، وجود ندارد. غذاي كافي به او داده مي‌شود و كودك بيماري جدي ندارد.

رشد حركتي

بچه‌ها با پيدايش هر مهارت حركتي جديد بر بدن و محيط‌شان به‌ صورت تازه‌اي مسلط مي‌شوند. پيشرفت‌هاي حركتي نوزادان، تأثير قدرتمندي بر روابط اجتماعي آنان دارد. كودك با راه رفتن، اولين آزمايش اراده را به نمايش مي‌گذارد. مهارت‌هاي حركتي‌شان، واكنش‌هاي خوشايندي را در ديگران به ويژه والدين ايجاد مي‌كند.

رشد شنوايي

نوزاد سه روزه چشم‌ها و سر خود را به سمت صدا برمي‌گردانند. توانايي تشخيص محل دقيق صدا با كمك نگاه و لمس در 6 ماهگي بهبود مي‌يابد. در نيمه‌ی دوم سال اول نوباوگان بر واحدهاي گفتاري بزرگسالان تمركز مي‌كنند كه اين امر باري پي بردن به معني آن‌چه مي‌شنوند اهميت دارد.

در 9 ماهگي حساسيت موزون به كلمه‌هاي منفرد گسترش مي‌يابد.

رشد بينايي

تيزي بينايي در سال اول بهبود مي‌يابد. تيزي بينايي در 6 ماه اول تقريباً از بیست ششصدم به دو صدم تغيير مي‌يابد در 11 ماهگي نزديك به سطح بزرگسالان مي‌شود.

ادراك عمق

براي این‌که نوباوگان خود را به اشياء برسانند بايد ادراك عمق داشته باشند. وقتي نوباوگان سينه‌خيز مي‌روند، ادراك عمق به آن‌ها كمك مي‌كند به اسباب و اثاثيه برخورد نكنند و از پله‌ها نيافتند. نشانه‌هاي عمق در چشم در 2 تا 3 ماهگي ظاهر مي‌شود و در سال اول به سرعت بهبود مي‌يابد.

نشانه‌ي عمق تصويري در حدود 6 ماهگي در كودك ظاهر مي‌شود و مي‌تواند نقاشي‌ها و تصاوير را سه بعدي ببيند.

ادراك طرح و صورت

نوباوگان به جاي محرك‌هاي ساده به محرك‌هاي طرح‌دار نگاه مي‌كنند. براي مثال نقاشي صورت درهم و برهم انسان را به بيضي سياه و سفيد ترجيح مي‌دهند. نوباوگان به طرحي كه تضاد بيشتري دارد بيشتر توجه نشان مي دهند.