مکانیزم های دفاع روانی

 

مقدمه

تعریف دفاع و عواطف ناخوشایند

• دفاع ها آن دسته از اقدامات روانی هستند که مضامین عاطفی ناخوشایند را از حیطه هوشیاری خود آگاه به بیرون می رانند.

 

• در افراد بهنجار، بروز یک هیجان بسیار قوی، موجب اضمحلال کارکردهای روانی تفکر، سازماندهی و تمرکز می شود. به لحاظ فنی عواطف را وقتی ''تروماتیک'' می خواند که کارکردهای ایگو به خصوص تفکر، سازماندهی و تمرکز را تحت تاثیر قرار دهد.

 

• نحوه عمل دفاع ها را می توان به عمل تنفس تشبیه کرد. معمولا در حالت عادی افراد به تنظیم عمل دم و بازدم خود ، آگاهی ندارند، اما میتوانیم عمدا تنظیم آن را در اختیار بگیریم . در واقع دفاع ها هم می توانند به شکل خودآگاه و هم به شکل ناخودآگاه عمل کنند؛ بنابراین انسان ها قادرند دفاع ها را عمدی و یا حتی بدون اینکه اطلاعی از آن داشته باشند (غیرعمدی)، به خدمت بگیرند. در ادبیات روان تحلیلی، دفاعهای خودآگاه و ناخودآگاه را با اصطلاحات متفاوتی از هم متمایز می کنند. به طور مثال اصطلاح سرکوبی به فراموشی از روی قصد، و واپس زنی به فراموشی ناخودآگاه اطلاق میشود. مشابه همین مورد، دروغ گویی به مفهوم هر نوع حرف دروغی است که از روی قصد باشد، و افسانه بافی به تحریف هایی اطلاق می شود که بدون آگاهی شخص رخ دهند.

• غالبا در بزرگسالان، اصلی ترین مکانیسم های دفاعی واپس رانی و جداسازی می باشد. طبق نظر سی برنر تمامی عواطف دو عنصر پایه ای دارند : عنصر احساسی و عنصر فکری. احساسات می توانند لذتبخش یا غیر لذتبخش و افکار می توانند خداگاه یا ناخودآگاه باشند . اصطلاح واپس زنی اشاره به پدیده ای دارد که روان در موقعیت های ناگوار به طور خودکار محتوای تفکر را از یک عاطفه به بیرون از حیطه خودآگاهی می راند. جداسازی نیز اشاره به آن نوع فعالیت روانی دا رد که احساس را به خارج از حیطه آگاهی میراند، و اساسا شامل افکار نمیشوند. بنابراین به طور کلی میتوان گفت سایر دفاع ها،نوعی ساز و برگ های دفاعی کمکی هستند که واپس زنی، جداسازی و یا هر دوی آنها را پشتیبانی میکند.

• وظیفه درمانگر این است که با علنی کردن دفاع های مسئلهدار ، توجه فرد را به آنها جلب کند این تکنیک در روانکاوی مواجه سازی نامیده می شود.

• غالبا افراد وقتی در شرایط اضطراری قرار میگیرند به دفاع ها روی می آورند . وقتی فرد با یک تهدید عاطفی ویرانگر روبهرو میشود خود را به هر دری خواهد زد تا از شر چنین عواطفی رهایی یابد . اما بعضی از مردم ، اقدامات دفاعی مزمنی دارند ، اغلب دیگران را سرزنش می کنند یا مدام حرف میزنند. برخی دفاع ها از دیرباز به طور خودکار در نیمه هوشیار جا خوش کرده اند و در مواجهه با موقعیت های مسئله دار سر از لاک خود بیرون می آورند.

• برخی از مکانیسم های دفاعی، ساده و مستقل هستند، مثل توجیه عقلی.

• فراگیر، مزمن و پیچیده هستند . این قبیل دفاع ها اغلب جنبه های دیگری به کارکردهای روانی می بخشند. با استفاده از یک دفاع منشی فرد میتواند نقش یک انسان مصلح را بسیار حیله گرانه بازی کند . آن دسته از افرادی که برای فرار از عواطف دردناک خود ، تلاش دارند در نقش یک معلم همه چیز فهم ظاهر شوند ، ممکن است مدعی درمان درمانگر خود باشند.

• دفاع ها می توانند هر نوع محتوی یا کارکرد روانی، از جمله تمایلات جنسی ، خواسته های خشونت طلبانه ، عذاب وجدان و درک از واقعیتها را از میدان خودآگاهی خارج سازند. گاهی یک دفاع حتی مانع آگاهی یافتن به حضور دفاع دیگر می شود ، به طور مثال مردی که عادت بزله گویی همیشگی خود را کوچک نمایی میکند. گرین سون میگوید، اگر چه بعضی از مردم به درمان مقاومت نشان می دهند ، اما هیچ وقت به آن اعتراف نمی کنند . وی این وضعیت را ((مقاومت در برابر مقاومت)) خوانده و آن را ناشی از دفاع می داند.
•  

دفاع های روانی (بخش اول)

دفاع های روانی (بخش دوم)

دفاع های روانی (بخش سوم)

دفاع های روانی (بخش چهارم)