مشکلات رفتاری کودکان پیش دبستانی

لطفا عبارت زیر را بخوانید و هر کدام از نشانه ها را با توجه به مقیاس زیر مشخص کنید.

1= هرگز ... 2= بعضی اوقات ...3= بیشتر اوقات

1.     لج می کند.

2.     روی صندلی وول می خورد.

3.     گستاخ است و مشاجره می کند.

4.     نظم کارها را به هم می زند و بی نظمی ایجاد می کند.

5.     می گوید هیچ کس دوستش ندارد.

6.     تنها به نظر می رسد.

7.     پرخاشگری دارد.

8.     اشیای خود و دیگران را خراب می کند.

9.     نافرمان است.

10.افسرده به نظر می رسد.

11.دربازیهای گروهی شرکت می کند.

12.بهانه می گیرد و گریه می کند.

13.نسبت به مهد کودک بی علاقه است.

14.بچه گانه تر از سنش صحبت می کند.

15.اجازه می دهد بچه ها او را به هرکاری وادار کنند.

16.خواست های او فورا باید برآورده شود.

17.تکالیف را بدون کمک انجام می دهد.

18.تکالیف را به درستی انجام می دهد.

19.نوبت را رعایت می کتد.

20.دستورالعمل ها را به دقت گوش می کند.

21.در زمان معین کارش را تمام می کند.

22.انتقاد را می پذیرد.

23.وسایل را تمیز و مرتب در جای خود می گذارد.

24.با اکراه و گریه به مهد کودک می آید.

25.برای جلب توجه معلم به او می چسبد.

26.به سایر کودکان زور می گوید.

27.قیافه ای اخمو و گرفته دارد.

مباني نظري پرسشنامه

به رغم آن كه پيش از قرن نوزدهم، به ناتوانايي هاي رفتاري كودكان اشاره هاي زودگذر شده است، اما اولين مدارك مربوط به توجه خاص نسبت به مسايل خاص كودكان، به قرن نوزدهم باز مي گردد. تا پايان اين قرن، چند چهره برجسته كوشيدند تا اختلال هاي كودكي را طبقه بندي كنند.

از بين اين رفتارها، به روان پريشي ( پسيكوز )، پرخاشگري، بيش تحركي و اختلال استمناء اشاره شد و در رابطه با عقب ماندگي ذهني، بيش از همه سخن به ميان آمد. همزمان با كوشش هايي كه براي درك رفتار كودكان به عمل مي آمد، علاقه به آموزش و پرورش جوانان و مشاهده نمودار رشد كودكان نيز فزوني يافت و شرح حال دوره كودكي مرداني چون چارلز داروين و پرورشكار سوئيسي، يعني يوهان پستالوزي، درآمدهايي بر مشاهده علمي كودكان در عصر جديد شد. در اين دوره، نظريات فرويد نيز در زمينه آسيب شناسي رواني، تأثير فراگيري داشته است. با وجودي كه پستالوزي در عمل هيچ گاه كودكي را درمان نكرد، ولي معتقد بود كه كليد درك رفتارهاي بعدي فرد، تعارض هاي نهاد، خود و فراخود، در دوران كودكي مي باشد. افزون بر اين، در نظريه فرويد، دوره هايي مطرح شده است كه اين دوره ها عموميت داشته و بايد همه كودكان آن ها را بگذرانند. وي اين دوره ها را به طور عميق تشريح مي كند و رابطه آن ها را با رفتارهاي بعدي، بيان مي دارد ( آلبرتو، تروتمن، 1982 ).

براي تعريف اختلال كنشي، شيوه دقيق و ساده در دست نيست و غالباً مشكلات رفتاري نابهنجار تلقي مي شود. بدين ترتيب، در وهله اول نابهنجاري آن چه را كه از اعتدال منحرف شده است، به ذهن مي آورد و استفاده معمول از اين واژه، حاكي از بيماري است. از اين رو، غالباً اختلال هاي رواني يا رفتاري را رفتارهاي مربوط به آسيب رواني، ناميده اند.

به نظر مي رسد كه اصطلاح اختلال رفتاري در مورد افرادي قابل استفاده است كه؛ از سازگاري و انطباق با ضوابط رفتاري جامعه ناتوان هستند، در مقابل آموزش اجتماعي مقاومند و همچنين، ضداجتماعي، ستيزه جو، بي كفايت، غيرعادي و تحريك پذير مي باشند و الگوهاي رفتاري آن ها غير انطباقي تلقي مي شود. معمولاً اين گونه نشانه هاي مرضي در دوره نوجواني يا پيش از آن، ظاهر مي گردند ( آلبرتو، تروتمن، 1982 ).

معرفي پرسشنامه و كاربرد آن

پرسشنامه مشكلات رفتاري كودكان پيش دبستاني، داراي 27 ماده مي باشد. در قالب ساختارسازي اين پرسشنامه، به جز روايي محتوا كه از طريق نظرخواهي از صاحب نظران احراز شد، به منظور بررسي روايي سازه پرسشنامه نيز از تحليل عوامل استفاده گرديد. ابتدا تحليل عوامل اصلي انجام شد و عواملي كه داراي ارزش ويژه بيشتر از يك بودند، انتخاب و چرخش واريماكس براي اين عوامل، انجام پذيرفت. در اين فرايند، سه عامل حاصل گرديد. جدول حاصل، نشانگر وزن عاملي پرسش هاي هر يك از عوامل سه گانه مي باشد.

در اين ابزار، عامل اول پرخاشگري نام گرفت كه 58% واريانس را به خود اختصاص داده است و داراي ارزش ويژه 39/6 مي باشد. وزن عاملي پرخاشگري از 72% تا 33% ، در تغيير مي باشد. اين عامل شباهت زيادي به عواملي نظير؛ جلب توجه، اختلالات كنشي، پرخاشگري و رفتارهاي برونزاد دارد.

عامل دوم، بي توجهي و رفتارهاي بچه گانه نام گرفت كه واريانس آن 3/24% و ارزش ويژه آن نيز 68/2 است. وزن عاملي پرسش ها در اين عامل از 79% تا 26% در تغيير بوده است. اين عامل شباهت زيادي به عواملي تحت عنوان هاي عدم همكاري، بي توجهي و رفتارهاي رشدنيافته دارد.

عامل سوم، گوشه گيري و اضطراب نام گرفت كه واريانس آن 7/17% و ارزش ويژه آن نيز 65/1 بوده است. وزن عاملي پرسش هاي اين عامل از 60% تا 32% ، متغير بوده است. اين عامل شباهت زيادي به عواملي تحت همين عنوان و يا عنوان رفتارهاي درونزاد دارد.

ضريب همبستگي پيرسون نيز بين سه بخش پرسشنامه، محاسبه گرديد. اين ضرايب در تمام موارد مثبت و در سطحي متوسط يا ضعيف، معني دار بود. مقادير ضريب همبستگي بين بخش هاي مختلف اين پرسشنامه نيز قابل مقايسه با ضرايب گزارش شده براي بخش هاي كوچك فهرست هاي رفتاري مشابه مي باشد.

اعتبار و روايي پرسشنامه

به منظور مطالعه اعتبار پرسشنامه، از چند روش استفاده شده است. براي بررسي اعتبار پرسشنامه به روش باز آزمايي، 38 كودك به طور تصادفي انتخاب گرديدند و 4 تا 6 هفته پس از ارزيابي اوليه، مجدداً توسط همان مربيان، ارزيابي شدند. جدول زير معرف روش باز آزمايي مي باشد.

نظر سایت روان سنجی :

پرسشنامه دارای سه عامل است که روی هم 99.9 درصد واریانس را تبیین می کند . به نظر می رسد یا اشتباهی در گزارش واریانس ها رخ داده است و یا اتفاقی دیگر رخ داده است ، شاهد دیگر بر این مدعا ضرایب پایایی باز آزمایی است که حداکثر مقدار گزارش شده 0.67 است .

نام لاتین تست توسط سایت برای طبقه بندی نوشته شده است . لطفا توجه داشته باشید .

وزن عاملي پرسش ها در سه عامل ( پس از چرخش واريماكس )

ضرايب اعتبار باز آزمايي سه عامل و تفاوت ميانگين مشكلات در دو مرتبه از اجراي پرسشنامه

ضريب اعتبار پرسشنامه براي عوامل اول تا سوم به ترتيب، 67% ، 44% و 58% و براي كل پرسشنامه، 64% است. بر اين اساس، مي توان گفت در تمام موارد معني دار و براي اعتبار پرسشنامه هاي رفتاري كودكان خردسال، ضرايب مطلوبي است. در ارزيابي مجدد، ميانگين عامل اول و دوم كاهش معني دار داشته است. ممكن است اين تغيير ناشي از عوامل مختلف، از جمله افزايش تحمل مربي و افزايش سازگاري كودك باشد. ميانگين عامل سوم پس از گذشت چند هفته، تفاوت معني دار نداشته است.

ضريب آلفا نيز براي عوامل سه گانه، محاسبه گرديد. اين ضرايب براي عامل پرخاشگري 89% ، براي عامل بي توجهي و رفتارهاي بچه گانه 80% و براي عامل گوشه گيري و اضطراب، 70% است. اين يافته ها نشانگر اعتبار مطلوب پرسشنامه مي باشد. براي اين پرسشنامه، اعتبار ارزيابي نمره گذاران نيز محاسبه شده است. در يك مهدكودك از مربيان و كمك مربيان 38 كودك خواسته شد به طور مستقل، رفتارهاي اين كودكان را ارزيابي كنند. ضرايب همبستگي بين ارزيابي مربيان از رفتار كودكان در كل 70% و براي سه عامل، به ترتيب 76% ، 55% و 72% بوده است. جدول زير، معرف ضرايب همبستگي فوق مي باشد.

ضرايب اعتبار پرسشنامه رفتاري

ضرايب همبستگي بين پرسش ها و نمره كل هر عامل محاسبه شد. اين ضرايب در تمام موارد مثبت و معني دار (001/0=p) مي باشد . ميانه ضرايب براي عوامل 1 تا 3 به ترتيب 66% ، 70% و 62% مي باشد.